Veke 52

Eg  starta denne bloggen med eit uværsbilete frå Jæren - eit grått kornig foto med grov sjø og lågt skydekke.  I dag -siste dagen i veke 52 - er eg attende på same staden ved Reve havn. Veret har vore omtrent det same denne siste veka av 2013 som første veka i- regn, regn og atter regn og kraftige vindar.  I dag stilna det og letta opp litt. Vindretningen har vore meir søraustleg i det siste og det var ikkje vidare bølger. Lyset var nyansar i grått.

Det er utfordrande å fotografere i slikt lys. Ofte blir det berre grått grått og kjedeleg. Denne gongen brukte  eg gråfilter for å kunne bruke lange eksponeringstider for å dempe og viske ut bølgene og framheve bølgebrotta. Det blir eit ansleis avtrykk av virkligheita - 30 sekund komprimert i eit bilete...

Veke 51

God Jul!

Veke 50

I alle fall for ei stund er vinteren på besøk med kulde og snø.  Elva frys fort att på slike dagar.  Oppi fossen ved Smelthytta bygger vatn, snø og kulde flotte formasjonar.  Lange eksponeringstider drar ut vatnet og gjev det ein meir plastisk form.

Veke 49

Eigentleg burde eg ha rusla rundt i gatene på Røros og fotografert Julemarkedet. Men så blei det heller skitur utmed Femunden og Synnervika på ettermiddagen. "Naturen er enklere å omgås med enn mennesker...." som ein norsk popartist uttala nyleg.

Nyanskaffa gråfilter gjorde at eg kunne prøve ut lange lukkartider - biletet er tatt på 30 sek og med liten blendaråpning.

Ei fredeleg stund derute på Sandodden. At så mykje natur kan vere så roleg  - kun ein ravn  braut stilla.  Frå isen som låg lengst inne i Synnervika small og sang det nå og då etterkvart som temperaturen sank nedmot 20-talet. Den lille vindtrekken stilna og frostrøyk steig opp frå sjøen.  Ei tynn issnerpe hadde lagt seg inne i Synnervika då eg kom attende dit.  Kan hende blir det skøyteis snart?

I 2010 var eg på omtrent same staden og fotograferte.  Då var det under 20 minusgrader og isen låg tjukk og trygg.  "Skøyteføret" var upåklageleg.  

Veke 47 og 48

I veke 47 blei det ikkje tid til å hente fram kameraet derfor to veker i eit.

Uti veke 48 tok det til å blåsa samstundes som vinden førte med seg snø. Og vind og snø gir liv til dei gamletømmerhusa i Sleggveien.  Strukturane blir framheva.  Fargane blir forsterka mot den kvite snøen. Den gråe hausten blir med eit "vindpust" erstatta av vinteren. Snøen legg seg oppetter veggane og husa blir lunare og lettare å varme opp.

Hitterelva har og fått eit anna uttrykk: Eit blågrått band smyg seg mellom snødekte steinar og bandet blir smalare og smalare etterkvart som is og snø et seg utover.  Om ikkje lenge forsvinn elvesusen for denne gongen.

Veke 46

Været er variabelt no - mildver og snø i nokre dagar blir avløyst av kalde dagar med temperaturar rundt ti minus.  Torvtaka er vassfylte og takdryppet frys fort til istappar.

Og istappane trivs i slik ver. Om dei ikkje "legg alen til sin vekst" så auker lengden med talrike centimetrar frå den eine dagen til den neste.  Og enkelte av dei nærmer seg bakken (iallefall når huset er lågt og det er tilgang på vatn).

Ein ny mildversperiode set ein stoppar for istappane si ferd mot bakken.  Om dei ikkje slepp taket og fell ned, rykker dei attende meir eller mindre til start att.

Veke 45

Sein ettermiddag i bakgården - kveldshimmelen speiler seg i dei gamle glasa på uthusa og tryller fram rare figurarer og former. Mykje liv i slike gamle glas!

Veke 44

Korte dagar - mørkt når eg går på arbeid og skumt når eg kjem heim. Ei roleg tid på året dette.

Veke 43

Jærstrendene er viktige for meg – og er eit evigvarande savn busett som eg er langt unna, høgt til fjells, inni landet nær Taigaen.

 Alle besøk til Sandnes inkluderer ein tur ut til «havet» som er synonymt med Revtangen og strendene der. Når haustvindane legg opp tare og tang på stranda, blir det god mattilgang for dei mange vadefuglane som trekker forbi her.

Denne dagen seint i oktober var sjøen roleg.  Største del av haustrekket har passert. Nokre måker, skarvar og havsuler flyg forbi.  Ein flokk vadarar er att og leiter etter mat på stranda og i tarehaugane – furasjere som det heiter på fagspråket!  Her er dei fleste vanlege artane: Myrsnipe, polarsnipe, lappspove, sandløper og steinvender – dei fleste med hekkeplass langs Sibirs kystar eller Grønland.

Veke 42

På Røros er det ikkje mange lauva att på buskar og tre og vinter og snø er like om hjørnet. Eg har reist på ein liten hausttur til Sandnes og her var hausten framleis fargerik - her ein fargerik busk i hagen heime på Sandnes.

Veke 41

Det er noko fasinerande med Sextus - eit industriminne som lever sitt eige liv fristilt frå vernemyndigheter og ditto antikvararar.  Sakte brytes bygningane ned og er på veg - bit for bit eller fiber for fiber - inn i det store evigvarande kretsløpet.  Og frå gruvehola kjem det ut vatn med kobber, sink, jern og andre tungmetall.  Legg seg som belegg på steinar og bekkebotnen. 

I ei tid kor me tenker me har kontroll på forureininga så er deler av Nordgruvene eit bevis på det motsette.  Avrenninga frå dei talrike gruvene her: Sextus, Arvedal, Kongens, Fjellsjøgruva gjer at vassdraget med den store Orvsjøen er så forureina at fisk ikkje kan leve her.

Veke 40

Ei kveldsstund på Einarvola i blåtimen - sola har nett blitt borta bak fjella vest i Forellhogna.  Den klåre haustlufta endrar landskapet og fjella blir større, kjem nærare og stig fram klårare.  Blålyset smyg seg sakte opp og fram.   Frå her eg står ser eg mot Hummelfjellet, Tron, Sølenkletten og Rondane i sørvets; blåne på blåne.  Det er bokstavleg talt blå oktober no. 

Veke 39

Morgonstund på Langsvola mellom Røros og Tydal. Lauvet er vekke her oppe i 900 m høgd - landskapet er "fargelaust" og nakent. Snøbyger driv forbi men enda det blir lite snø på bakken.  Oppe i Kjølifjella blir snøen liggande. 

Ja det er grått her - men fargelausheten er  fasinerande på sitt vis. Gir ein seg tid trer  nyansane og sjatteringane i landskapet fram.  Inni skogkrullane er det framleis farger på skrubbærlauvet. Ei og anna rogn med lau på lyser og opp. Myrene med sitt gulbrune tørrgras trer fram og skaper variasjonar.

Ein fjellvåk glir forbi, stopper opp, "stiller" på jakt etter eit eller anna levande på bakken. (Noko må han finne for han er på same stad på ettermiddagen og.)  Nokre trosteflokkar - gråtrost og rødvinge - trekker forbi,  skjeiner i veg på “trostevis” ... ... Eit par heipilerker  gir lyd frå seg i det dei flyg over men ellers er det tyst. Naturen går på låggir no.

Veke 38

Haust var temaet for fotograferinga denne veka.  Tanken var å gjere noko utav lauvet som dett nå. Men eg endte opp med eit tradisjonelt haustbilete frå eit av dei finaste utsynspunkta i distriktet - ovom Oskjerka med utsyn sørover dalen.  Det er vidt her,  roleg landskap, godt å la blikket kvile - enten det er på Hummelfjellet, Glåma eller Tron der sør i horisonten. Haustfargane på fjellbjørkeskogen aner me så vidt mellom Hummelfjellets lavvidder og furuskogen ned mot dalbotnen.

Veke 37

Inspirert av den den svenske boka KOR - en kärlekshistorie som kom ut i 2012 gjekk eg opp i Småsetran for å fotografere Røroskua.  Om dei er vant til å bli fotografert veit eg ikkje men i allfall oppførte dei seg avslappa og var fotogene.

Veke 36

Hitterelva har fått renne “ufotografert” heile sommaren forbi huset mitt.  Men elva har ikkje vore glømt - elvesusen er der heile tida og er vanskeleg å skru av.

Ein tidleg morgon klatrar eg ned og tar meg oppover langs elva eit stykke. Elva er langt snillare no enn då eg sist fotograferte her. Med stativ og lange lukkertider freister eg å feste morgonstunda til minnebrikka.  

Veke 35

Ikkje så mykje tid til å fotografere denne veka. Kameraet blei tatt med på kajakktur på Femunden.  Skydekket låg lågt, regn i lufta og grått og konturlaust.  Ikkje før det tok til å mørkne skein det opp litt i vest og og eg knipsa mot horisonten på frihand og med lange lukkertider.  Resultatet blei så som så men eg likte det!

Veke 34

Tur til Prestodden ved Femunden for å hente (eller plukke som mange seier) blåbær.  Stor og fin bær overalt; det blir nærare 15 liter før eg gjer meg. Koselegt arbeid.

Det er no likevel kveldsstunda med bål og “havblikk” utover Femunden som gjer turen minneverdig. Tida stopper opp - det er nesten stilt; svak motorlyd frå ein båt på andre sida av sjøen, småspovar på trekk sørover fløyter til kvarandre; det er dei siste som gir seg i veg no. Ei og anna strandsnipe blander seg inn i koret.  Når mørket sig på høyres storlomens knurrende lokkelyd - kaorr kaorr... utpå sjøen.  Ein lom drar og til med det karakteristiske og klangfulle ropet før det blir heilt stilt. Ein god og trygg stillhet.

Veke 33

Eg er medlem i Warm Showers - a community for touring cyclists and hosts.  Tanken er at syklistar kan treffe likesinna, bu hos dei eit par dager;  dusje og vaske klede - luksus for ein touring cyclist!  På mine sykkelturar har eg aldri nytta meg av tilbodet, men i løpet av åra har eg hatt fleire besøk.

Sist helg budde Sofie Vanmaele frå Antwerpen i Belgia her.  Ho er på ein 45 dagers sykkeltur i Norge.  Å sykle åleine synes nok mange er spesielt, og det er nok ein måte å reise på som  ikkje så mange kjenner seg fortruleg med.  Undervegs treff du mykje folk og kjem opp i artige situasjonar.  I Trysil traff Sofie det ungarske fluefiskelandslaget som låg i treningsleir der. Ein stad rundt sørenden av Femunden fekk ho oppleve ein moskus som kryssa vegen like framom seg.  Frå Røros gjekk turen vidare mot Trondheim over Langsvola. 

Veke 32

For tredje år på rad arangerte eg grunnkurs i kajakkpadling på Røros;  fem deltakarar og Leif Tofte frå Trondheim som instruktør. I år hadde eg med meg fotoapparat - ei utfordring det når ulike redningsteknikkar inngår i kursprogrammet og sjansen for ein velt er tilstades.  Men eg kom “tørrskodd” frå det og fekk mine bilete.

Første dagen var det  gjennomgang av grunnleggande teknikkar i fint vindstilt rørosver på Gjettjønna. På dag 2 forflytta me oss til  Synnervika.  Me hadde knapt fått kajakkane utpå  Femunden før himmelen åpna seg.  For ei stund var det meir vatn i lufta  enn i  Femunden.  Fasinerande å sitje i kajakken når veret er slik - ein sit tørt i ei verd som er så blaut så blaut.

Og kurset var vellukka - eskimopadling, kanting, sculling, kameratredning, åreposeredning, sidevegs forflytning og mykje meir - og ikkje minst god stemning.

Veke 31

Ei vekes kajakktur til Roslagens skjærgård i Sverige og til Ålands utrulege øyrike.  Padling her kan anbefalas!!   Det er "tusenvis" av holmer og skjer og ein kan sikkert padle i vekesvis og stadig finne nye stader.

Det er avgrensa kor mykje fotografering det blir når ein sit nedi kajakken.  Perspektivet frå kajakken – knappe meteren over vassflata, ofte uroleg hav med skiftande perspektiv og horisontar  – gjer det vanskeleg  å ta bilete.  Og når eg denne gongen i tillegg padla på eigen hand, var det ingen andre å fotografere heller. Bileta blir mykje frå land og med bruk av fjernutløysar. 

Været var både og desse dagana med mykje regn og periodevis vind. Brukte litt tid på å tørke opp både padlekler og telt.  Men det er jo gløymt når ny dag kjem og det er sol på himmelen.
  

Fuglalivet var overraskande rikt på Åland med havørn, sjøorre, siland og terner som karakterarter.  Sjøorren - ei and - hadde nettopp klekt og det var kull overalt.  Fasinerande men rått å sjå korleis gråmåse og svartbak gjekk fram for å fange små ungar: Stupte gong på gong ned mot ungane som dukka.  Så snart dei kom opp var måsen der, nytt dukk... og tilslutt plukka måsen opp og svelde ein utmatta unge. 

Veke 30

Nord for Aursunden ligg Klinkenberg gruve - ei av dei mindre kjende kobbergruvene i distriktet.  Men likefullt med ei historie som går nesten attende til oppstarten av Røros kobberverk i 1644.  For å kome dit kan ein starte frå Jamtvollen ved Aursunden.  Herifrå er det merka sti heilt fram til gruva som ligg på ca 900 m høgd.  Frå gruva er det ein utruleg utsikt spesielt sørover med Hummelfjell, Tron. Sølnkletten, Rondana og mange fleir.  Siterer frå databasen til NGU: Klinkenberg gruve eller Klinkengruven var en de mindre gruvene til Røros Kobberverk for utvinning av kobbermalm. Gruven ligger på snaufjellet i Klinkenhåmmåren tre km nord for Aursunden og ca 22 km nordøst for Røros. Gruven hadde periodevis regulær drift i årene 1668-1892 og forsøksdrift 1906-07. Til sammen ble det tatt ut ca. 1600 t kobbermalm (med ca. 3% Cu) og 1400-2000 t svovelkis (med ca. 2% Cu). Forekomsten ble funnet i 1668 og ble drevet i en rekke korte perioder: 1668-86, 1688-91, 1746-71, 1793-1801, 1815-31, 1837-40 og 1881-91. De første årene ble forekomsten drevet av Øresundske Kobberverk, før Røros Kobberverk overtok i 1693 og drev frem til 1831. I 1837 overtok Klinkenberg Interessentskap, men fikk ikke smeltet malmen, så Røros Kobberverk overtok rettighetene igjen i 1840. I 1881 gjorde kobberverket en avtale med gårdbrukerne i området som fikk forpakte gruven og levere malm til kobberverket. Dette pågikk fram til 1892, da gruven ble nedlagt. Forsøksdrift i 1906-1907 førte ikke til ny drift av gruven, ettersom den lå for langt unna smeltehytten i Røros til at driften kunne lønne seg.  http://aps.ngu.no/pls/oradb/minres_deposit_fakta.Main?p_objid=4396&p_spraak=N

Biletet er frå ein av dei mange gruveåpningane - fargespelet i fjellet er spennande.  Her må eg attende med meir og tyngre fotoutstyr og ikkje minst stativ. Frihandsfotografering duger ikkje her.

Veke 29

Linnaen har trivdes i år.  Skogbotnen har mange stader vore kvit av denne litle blomsten.  Vakkert - men det mest imponerande er lukta.  Lenge før ein ser dei kjenne ein ei  tung blomsterlukt med eit snev av vanilje... 

Veke 28

Kajakktur på Lysefjorden. Lysefjorden – 45 km lang - ligg eit par mil aust for Sandnes og er for mange kjent for Prekestolen og Kjerag. Kajakkane – Vanntrivsel II og Vanntrivsel IV – blei satt på sjøen i utløpet av fjorden og med sol frå nesten skyfri himmel padla me – Øystein og eg - innover fjorden.

Naturen er variert – bratte skogslier, ein og anna gard oppi lia med sti og taubane som kontakt med verda. Bratte fjell med forrevne fjellsider – minner her og der om Finnmarkskysten med sine kjeiler. Andre stader går dei blankskurte grå fjellsidene heilt ned i fjorden.


Prekestolen høgt der oppe – masse folk sat på kanten – avisa meldte om at denne dagen var det fleire tusen der oppe. Sett frå ein kajakk kjennes det langt opp dit – mon tru om dei såg oss?

Andre stader ligg det gårder nede ved fjorden. På Kallali var me innom for å få vatn. Berre ein innbyggar er bufast her no – ho sa at det var ein trygg og god plass å bu. På andre sida av fjorden ligg garden Kallastein – fråflytta og til nedfalls.

Vi padla forbi Flørli – kraftstasjon no kjent for kunstgalleri, kafe og 4444 trapper langs røyrgata opp på fjellet. Ca ei mil frå Lysebotn snudde me og kryssa fjorden i passe motvind og bølger. Herleg når sjøane slår over kajakken!

På Songesand fann me teltplass og dagen blei avslutta på bryggekanten med reker, kongekrabbe og godt øl.

Neste dag var overskya med skyene trykka godt nedetter fjella. Ikkje før me gjekk på land i 14-tida letta dei. Hurtigbåtane gjekk i skytteltrafikk innom fjorden denne dagen – tydelegvis ein cruisebåt i Stavanger. Og me blei fotografert…..

Anna å nevne: Dyrelivet med havørn, ærfugl, teist og steinkobbe. Og sist men ikkje minst fargen på sjøen – turkisgrønt med eit gråskjer.